Gietijzeren pan schoonmaken en inbranden voor de kamado

 Een gietijzeren pan – of het nu een skillet is om vlees in dicht te schroeien of een Dutch oven voor stoofgerechten en brood – is onmisbaar bij buiten koken. Op de kamado komt gietijzer echt tot zijn recht: het houdt warmte perfect vast en zorgt voor een unieke smaak. Om er jarenlang plezier van te hebben, is het belangrijk je pan goed te onderhouden en regelmatig in te branden. Met dit ritueel gaat je gietijzeren pan een leven lang mee – en wordt hij alleen maar beter naarmate je hem vaker gebruikt.

Waarom goed onderhoud essentieel is voor je gietijzeren pan

Gietijzer is geliefd om zijn uitstekende warmtegeleiding en robuustheid, maar het materiaal vereist speciale aandacht om roest te voorkomen en de anti-aanbaklaag intact te houden. Met de juiste zorg verleng je de levensduur van je pan aanzienlijk en geniet je keer op keer van perfect bereide gerechten.

1. Inbranden – vóór je de pan gebruikt

Een nieuwe gietijzeren pan moet je altijd eerst inbranden (seasonen). Tijdens dit proces bak je een dunne laag wax of olie in het gietijzer, waardoor er een natuurlijke anti-aanbaklaag ontstaat én je pan beschermd is tegen roest.

Stappenplan voor seasonen met Valhal wax. Deze wax is specifiek ontwikkeld voor gietijzer, trekt diep in en creëert een robuuste anti-roestlaag.

1. Neem een zachte doek en wrijf een dunne laag Valhal wax uit over de gehele pan, inclusief de handvatten.
2. Plaats de pan in de kamado (of oven) en bak hem 5 minuten af op 100°C tot de wax is gesmolten. Bij twijfel: verhoog naar 150°C.
3. Herhaal dit proces drie keer om een stevige, beschermende laag op te bouwen.

Met deze methode is je gietijzeren pan optimaal beschermd. Tijdens het koken versterk je deze laag steeds meer. In onze keuken zagen we dat juist op plekken rond de handgreep de wax sneller vervaagt — daarom let je bij insmeren ook goed op buiten- en handgreepdelen.

👉 In de video hieronder laten we zien hoe dat werkt bij een pan die al gebruikt is. Je ziet eerst hoe je roest verwijdert en daarna hoe je de pan opnieuw season’t met Valhal Wax.

2. Schoonmaken na het barbecueën

Verwijder grote resten direct met een spatel of borstel terwijl de pan nog warm is. Laat hem vervolgens iets afkoelen, wanneer de pan nog iets warm is kun je het beste de overige resten verwijderen.

1. Verwijder etensresten met een houten of siliconen spatel.
2. Spoel de pan af met warm water.
3. Een drupje milde afwasmiddel kan geen kwaad – dit helpt om vet op te lossen. Gebruik het alleen minimaal.
4. Gebruik een maliënkolder of chainmail om aangekoekte etensresten te verwijderen zonder dat je je pan beschadigd.
5. Droog de pan direct goed af met een doek. Zet hem eventueel nog kort op de kamado of het fornuis zodat al het vocht verdampt.
6. Smeer de pan licht in met een paar druppels olie en wrijf uit met keukenpapier. Zo houd je de anti-aanbaklaag sterk.

3. Roest op je gietijzer

Roest kan zich vormen als je pan niet goed is gedroogd of opgeslagen. Zo pak je dit probleem aan:

1. Gebruik een maliënkolder om de roest voorzichtig weg te schuren zonder het oppervlak te beschadigen.
2. Maak de pan schoon met een sopje van warm water en mild afwasmiddel. Droog hem daarna grondig af.
3. Season de pan opnieuw met Valhal wax om de beschermende laag te herstellen.
   
4. Leg de pan altijd op een droge plek als je hem even niet gebruikt.

4. Samengevat

• Eerste keer gebruik? Altijd inbranden.
• Na elk gebruik: warm water, minimaal afwasmiddel, goed drogen, licht invetten.
• Bij slijtage of roest: opnieuw inbranden.

Veelgemaakte fouten bij gietijzeren pannen

• Gebruik geen agressieve schoonmaakmiddelen of staalwol.
• Laat de pan niet drogen aan de lucht; dit kan roest veroorzaken.
• Vergeet niet om na elk grondig schoonmaakproces met een maliënkolder de pan opnieuw te seasonen.
  

Veelgestelde vragen over gietijzeren pannen

1. Mag ik een gietijzeren pan schoonmaken met afwasmiddel?
   Ja, dat mag. Gebruik wel altijd zo min mogelijk afwasmiddel – een drupje is genoeg om vet op te lossen. Te veel afwasmiddel kan de natuurlijke anti-aanbaklaag aantasten. Spoel je pan na het schoonmaken goed af en droog hem direct.
2. Hoe vaak moet je een gietijzeren pan seasonen?
   Een nieuwe pan moet je altijd eerst goed seasonen. Daarna is het afhankelijk van gebruik. Bij regelmatig gebruik en goed onderhoud is af en toe bijwerken voldoende. Merk je dat je pan begint aan te bakken of dof wordt, dan is het tijd om hem opnieuw te seasonen.
3. Hoe verwijder je roest uit een gietijzeren pan?
   Roest verwijder je door de pan licht op te schuren met een schuurspons of staalborsteltje. Daarna maak je de pan schoon, droog je hem goed en season je opnieuw met bijvoorbeeld Valhal Wax. Zo bouw je opnieuw een sterke beschermlaag op.
4. Kan ik een gietijzeren pan op de kamado gebruiken?
   Ja, gietijzeren pannen zijn perfect voor de kamado. De pan kan de hoge temperaturen goed aan en houdt warmte lang vast. Ideaal voor grillen, bakken of slowcooking. Zorg wel dat je pan goed geseasond is, zodat hij beschermd is tegen roest en aanbakken.
5. Wat is het verschil tussen een skillet en een Dutch oven?
   Een skillet is een gietijzeren koekenpan, ideaal om vlees in dicht te schroeien of groenten in te bakken. Een Dutch oven is een gietijzeren stoofpan met deksel, geschikt voor stoofpotten, soepen en brood. Beide soorten pannen vragen hetzelfde onderhoud: schoonmaken, drogen en regelmatig seasonen.
6. Waarom plakt het eten aan mijn gietijzeren pan ondanks seasonen?
   Dit kan verschillende oorzaken hebben:
   1. De seasoning is nog niet sterk genoeg (een nieuwe pan moet vaker gebruikt worden).
   2. Er is te weinig olie of boter gebruikt tijdens het bakken.
   3. De pan was nog niet heet genoeg bij het toevoegen van eten.
   4. Zure ingrediënten (zoals tomaten of wijn) kunnen de laag tijdelijk aantasten.
   
   Oplossing: gebruik de pan vaak, zorg voor voldoende hitte en vet, en blijf regelmatig seasonen met bijvoorbeeld Valhal Wax. Zo bouw je een gladde, duurzame anti-aanbaklaag op.

👉 Wil je zelf aan de slag met gietijzeren pannen? Kom langs in ons Experience Center in Amersfoort en bekijk de collectie gietijzeren pannen. We adviseren je graag hoe jij het meeste uit je kamado en je gietijzeren kookgerei haalt!

Waarom jouw kamado en gietijzer een gouden duo zijn

Gietijzer houdt warmte vast en verdeelt het gelijkmatig, wat perfect past bij de veelzijdigheid van een kamado. Van sappige steaks tot knapperige groenten: een goed onderhouden gietijzeren skillet tilt je barbecuegerechten naar een hoger niveau.